پادکست قانون مجازات اسلامی جزا عمومی 3

هر جامعه ، برای برقراری نظم و ترتیب ، نیاز به وجود قانون داشته و این موضوع را بشر ، از زمانی که اقدام به زندگی اجتماعی کرد ، دریافت و تا امروز ، آن را اعمال می کند . به دلیل گستردگی موضوعاتی که افراد جامعه ، با آن ها سر و کار دارند ، قانون ، در همه کشور ها ، در موضوعات مختلف ، تقسیم بندی شده است تا مراجعه به آن ، راحت باشد .

در کشور ما نیز قانون ، درباره مسائل گوناگون ، دسته بندی متفاوتی دارد . قانون مجازات اسلامی ، یکی از مهمترین قوانین در کشور ما در سال ۱۴۰۱ بوده که مسائل و موضوعات به خصوصی را در بر می گیرد و دارای تقسیم بندی مواد منحصرد به فرد خود می باشد. به همین جهت، آگاهی از آن ، ضروری و لازم است .

از این رو ، در این مقاله ، قصد داریم ، بگوییم که قانون مجازات اسلامی چیست و تاریخچه آن چه می باشد ؛ سپس ، تقسیم بندی این قانون در سال 1401 را توضیح دهیم . چنانچه ، پیرامون این موضوع ، سوالاتی دارید ، با ما همراه باشید.

تاریخچه قانون مجازات اسلامی

همانگونه که گفتیم ، امروزه ، هر حوزه ، قانون مخصوص به خود را دارد . قانون حمایت از خانواده ، قانون سفته و سایر موارد ، در همین راستا تصویب شده اند . یکی از حوزه های بسیار مهمی که شهروندان یک جامعه ، با آن ، مواجه هستند ، امور مربوط به جرایم و مجازات ها یا امور جزایی می باشد ؛ از این رو ، قانون مجازات اسلامی ، در رابطه با موضوعات این حوزه، تصویب شده است. در این قسمت از مقاله ، قصد داریم بگوییم که تاریخچه قانون مجازات اسلامی چیست .

قانون مجازات اسلامی ، در هشت مرداد هزار و سیصد و هفتاد ، توسط مجلس شورای اسلامی ، تصویب گردید . این قانون ، به طور آزمایشی و به مدت 5 سال ، اجرا شد تا در مرحله عمل نیز مورد بررسی قرار بگیرد . در سال هزار و سیصد و هفتاد و پنج ، بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی ، تصویب و مدت اجرای آزمایشی این قانون ، برای مدت 10 سال دیگر هم تمدید شد .

در این مدت که این قانون ، به صورت آزمایشی اجرا می گردید ، در سال هزار و سیصد و هشتاد و هشت ، مجلس شورای اسلامی ، اقدام به طرح قانون مجازات اسلامی جدیدی کرد که در سال هزار و سیصد و نود و دو، به تصویب نهایی رسید و مورد اجرا گذاشته شد و در حال حاضر ، یعنی تا سال 1401 نیز قانون حاکم و مادر ، در امور جزایی ، است . پس از توضیح در خصوص تاریخچه قانون مجازات اسلامی ، در ادامه ، به این سوال که قانون مجازات اسلامی چیست ، پاسخ خواهیم داد .

قانون مجازات اسلامی چیست ؟

در قسمت قبل ، درباره تاریخچه قانون مجازات اسلامی ، صحبت کردیم . در این قسمت از مقاله ، قصد داریم ، توضیح دهیم که قانون مجازات اسلامی چیست و در چه اموری ، مورد مراجعه و استفاده قضات و شهروندان ، قرار می گیرد . به حقوق مربوط به جرم و مجازات ، حقوق کیفری گفته می شود و قانون مجازات اسلامی ، قانونی است که به جرم و مجازات و امور جزایی و کیفری می پردازد .

این قانون ، مهمترین قانون کیفری ایران ، درباره جرم و مجازات ، در کشور ما است که 728 ماده دارد و در سال هزار و سیصد و نود و دو تصویب شده است . در قانون مجازات اسلامی ، مشخص گردیده که هر جرم ، چه مجازاتی دارد ، چگونه می توان یک جرم را ثابت کرد یا مجازات یک جرم را کاهش یا افزایش داد ، مجازات حدود، قصاص، دیات و تعزیرات، اقدامات تامینی و تربیتی، شرایط و موانع مسئولیت کیفری چیست و قواعدی که بر آن ها حاکم می باشد ، کدام است .

تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی

در قسمت های قبل ، پس از توضیح تاریخچه قانون مجازات اسلامی ، گفتیم که قانون مجازات اسلامی چیست. همچنین ، اشاره کردیم که بعد از لازم الاجرا شدن قانون مجازات اسلامی در سال هزار و سیصد و نود و دو ، تا به امروز ، یعنی تا سال 1401 ، این قانون ، تنها قانون مرجع و مادر ، در امور جزایی است . در این قسمت از مقاله ، قصد داریم ، در خصوص تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی صحبت کنیم .

قانون مجازات اسلامی ، به دو بخش عمومی و اختصاصی می شود . بخش عمومی ، مربوط به مسائلی است که برای همه جرایم کیفری ، نظیر جرم سرقت ، کلاهبرداری و غیره ، قابل طرح بوده و بین همه جرایم ، مشترک می باشد . بخش دوم قانون مجازات اسلامی ، قسمت اختصاصی آن است که به هر یک از جرایم به طور جداگانه می پردازد این قانون ، به 5 کتاب نیز ، تقسیم گردیده که تقسیم بندی کلی این 5 کتاب ، به ترتیب زیر می باشد :

کتاب اول ، تحت عنوان کلیات بوده و از ماده 1 تا ماده 216 این قانون است . این بخش ، موضوعات حقوق کیفری ، را به طور کلی ، بیان می نماید .

کتاب دوم ، تحت عنوان حدود بوده و از ماده 217 تا 286 را در بر می گیرد و مربوط به جرایم با مجازات حد است .

کتاب سوم ، با عنوان قصاص می باشد و از ماده 278 تا ماده 444 را شامل می شود و موضوع قصاص و شرایط اعمال آن را توضیح داده است .

کتاب چهارم : در خصوص دیات می باشد و از ماده 445 تا ماده 721 را در بر می گیرد . موضوع این کتاب ، مجازات دیه و نحوه پرداخت و شرایط آن است .

کتاب پنجم : تعزیرات و مجازات های بازدارنده می باشد ؛ وقتی قانون مجازات اسلامی ، در سال هزار و سیصد و نود و دو ، بازبینی و تصویب شد ، مقررات این قانون ، از ماده 1 تا ماده 497 ( یعنی تا ابتدای کتاب تعزیرات و مجازات بازدانده ) تغییر کرد و از ماده 498 به بعد که کتاب تعزیرات و مجازات بازدارنده است ، بدون تغییر باقی ماند . در واقع ، ماده 1 تا 497 قانون قدیم ، تبدیل به 721 ماده شد که قانون مجازات اسلامی جدید را تشکیل داد .