رای دیوان عدالت اداری، بخشی از طرح تفصیلی شاهین‌شهر درباره حریم سایه‌اندازی را ابطال کرد

هرای دیوان عدالت اداری به شماره ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۸۸۹۲۵۷ مورخ ۱۴۰۳/۰۸/۰۸، بندهایی از طرح تفصیلی شاهین‌شهر در سال ۱۴۰۰ مربوط به رعایت حریم سایه‌اندازی را ابطال کرد. این رای در پی شکایت آقای مرتضی صابری علیه اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان صادر شد.

تفسیر رای دیوان عدالت اداری

در خصوص رای دیوان عدالت اداری باید گفت که شاکی معتقد بود بندهای ۳-۲-۲ و ۳-۲-۸ طرح تفصیلی شاهین‌شهر، با الزام به رعایت حریم سایه‌اندازی برای پلاک شمالی، سبب ساخت ناقص بنا و عقب‌نشینی در ملک جنوبی شده و در نتیجه ارزش زمین آن کاهش می‌یابد. وی این موضوع را مغایر با اصول لاضرر و تسلیط و همچنین نظرات فقهی دانسته و به آرای پیشین هیات عمومی دیوان عدالت اداری در موارد مشابه استناد کرده بود.

بندهای مورد شکایت مقرر می‌داشتند که ارتفاع بنای قطعه جنوبی نباید از ۷/۱۰ حداقل عمق مجاور فضای باز قطعه شمالی تجاوز کند و همچنین معماری پلکانی و عقب‌نشینی مورب در جهات شمال، شرق و غرب به منظور رعایت حریم سایه‌اندازی ممنوع است، مگر با شرایط خاص عقب‌نشینی کامل در سمت شمال.

در مقابل، اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان با استناد به قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و آیین‌نامه اجرایی مربوطه، مصوبات کمیسیون ماده پنج را قانونی دانسته و مدعی بود شاکی بدون ارائه دلیل موجه و صرفاً با در نظر گرفتن منافع شخصی، خواستار ابطال مصوبات است که به ضرر منافع شهر و سایر شهروندان خواهد بود.

با این حال، قائم مقام دبیر شورای نگهبان در پاسخ به استعلام دیوان عدالت اداری، اعلام کرد که اطلاق مصوبه در مواردی که نور متعارف قطعه شمالی از طرق دیگر تامین شود یا ضرر مالک قطعه جنوبی بیشتر از ضرر ناشی از کمبود نور برای قطعه شمالی باشد، خلاف موازین شرع شناخته شده است.

بر اساس نظر فقهای شورای نگهبان، رای دیوان عدالت اداری با استناد به مغایرت اطلاق بندهای مورد شکایت با موازین شرعی، رای به ابطال آن قسمت از طرح تفصیلی شاهین‌شهر صادر کرد. این رای نشان می‌دهد که دیوان عدالت اداری ضمن توجه به طرح‌های توسعه شهری، حقوق مالکانه شهروندان و اصول شرعی را نیز در نظر می‌گیرد و از تضییع حقوق افراد جلوگیری می‌کند. این تصمیم می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر نحوه ساخت و ساز در شاهین‌شهر و سایر شهرهایی که طرح‌های تفصیلی مشابه دارند، بگذارد.