طرح ملی هوش مصنوعی: گامی بلند برای پیشتازی ایران در این عرصه

با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر قرار گرفتن ایران در جمع ۱۰ کشور برتر جهان در حوزه هوش مصنوعی و همچنین تکالیف مقرر در سند ملی هوش مصنوعی و قانون برنامه هفتم پیشرفت، طرح ملی هوش مصنوعی به منظور ایجاد چارچوب‌ها و سازوکارهای لازم برای توسعه این فناوری تحول‌آفرین در کشور تدوین و ارائه شده است. این طرح با هدف هماهنگی میان تمامی ذینفعان، تامین دانش و زیرساخت‌های مورد نیاز، ترویج آگاهی عمومی و مدیریت خطرات بالقوه هوش مصنوعی، گامی اساسی در راستای پیشرفت کشور برداشته است.

اهداف کلیدی طرح ملی هوش مصنوعی:

این طرح با تاسیس سازمان ملی هوش مصنوعی زیر نظر رئیس جمهور و شورای ملی راهبری هوش مصنوعی به ریاست ایشان، به دنبال تحقق اهداف زیر است:

• درک و راهبری جامع پدیده هوش مصنوعی: شناخت ابعاد مختلف و لایه‌های عمیق هوش مصنوعی و آثار آن بر کشور.
• پیشرانش توسعه لایه بنیادین هوش مصنوعی: تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها، الگوریتم‌ها و مدل‌های پایه به منظور کسب استقلال راهبردی در این حوزه.
• جهت‌دهی و تسهیل توسعه لایه کاربست: حمایت از تلاش‌های بخش‌های مختلف در به‌کارگیری هوش مصنوعی برای رفع نیازهای کشور.

ماده‌های مهم طرح و اقدامات پیش‌بینی شده:

این طرح با تعریف دقیق مفاهیم کلیدی مانند هوش مصنوعی، لایه‌های بنیادین و کاربست، عاملیت تکنولوژی و استعمار شناختی-تکنیکی، ساختار و وظایف سازمان ملی هوش مصنوعی را مشخص می‌کند. از جمله اقدامات مهم پیش‌بینی شده در این طرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاسیس صندوق ملی توسعه هوش مصنوعی: با سرمایه اولیه ۱۰۰ هزار میلیارد ریال به منظور تقویت نظام تامین مالی این حوزه.
• حمایت‌های مالیاتی از سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها: تشویق بخش خصوصی به توسعه زیرساخت‌های پردازشی، الگوریتم‌ها و مراکز داده.
• تسهیل دسترسی به داده‌ها: ایجاد کارگروه ویژه تبادل داده‌ها برای رفع موانع دسترسی به اطلاعات مورد نیاز توسعه هوش مصنوعی.
• حمایت از شرکت‌های توسعه‌دهنده: ارائه مشوق‌های مالیاتی و تسهیلات نظام وظیفه برای جذب و نگه‌داشت نخبگان.
• بازنگری سرفصل‌های آموزشی دانشگاه‌ها: همسو سازی نظام آموزشی با تحولات هوش مصنوعی و ایجاد بورسیه‌های تحصیلی در این حوزه.
• لزوم تاییدیه سازمان برای صرف منابع دولتی: جلوگیری از پراکنده کاری و اتلاف منابع در پروژه‌های هوش مصنوعی دستگاه‌های اجرایی.

چشم‌انداز و اهمیت طرح:

تصویب و اجرای دقیق طرح ملی هوش مصنوعی می‌تواند نقش بسزایی در ارتقای جایگاه ایران در عرصه جهانی این فناوری ایفا کند. تمرکز بر توسعه لایه بنیادین، مقابله با استعمار شناختی-تکنیکی و حمایت از نوآوری‌های داخلی، زمینه‌ساز رشد پایدار و خودکفایی در این حوزه خواهد بود. این طرح با ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف، مسیر را برای بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در راستای منافع ملی هموار می‌سازد.